Նյու­թը անս­պառ էր, ժա­մա­նա­կը՝ սուղ

1947-ին Ե­գիպ­տո­սի Ա­լեք­սանդ­րիա քա­ղա­քից հայ­րե­նա­դարձ­ված Անդ­րա­նիկ Քո­չա­րը Հայաս­տա­նում հիմք դրեց գե­ղար­վես­տա­կան լու­սան­կար­չու­թյան: Հայ­րե­նիք գա­լուց մեկ տա­րի անց Երևա­նում բա­ցեց իր ա­ռա­ջին ան­հա­տա­կան ցու­ցա­հան­դե­սը: 1962 թվա­կա­նին հիմ­նադ­րեց «Երևան» ֆո­տոա­կում­բը և տա­սը տա­րի ա­նընդ­մեջ ղե­կա­վա­րեց այն: Մեծ թվով ցու­ցա­հան­դես­ներ ու­նե­ցավ աշ­խար­հի տար­բեր եր­կր­նե­րում։

Այ­սօր ար­դեն Ա­վետ Ա­վե­տի­սյան 19 հաս­ցեում գտն­վող երկ­հար­կա­նի տա­նը մո­տե­նա­լով կա­րե­լի է տես­նել «Անդ­րա­նիկ Քո­չա­րի ան­վան լու­սան­կար­չա­կան թան­գա­րան» ե­ռա­լե­զու ցու­ցա­նա­կը։ Այս­տեղ իր ըն­տա­նի­քի հետ ապ­րում էր լու­սան­կար­չի որ­դին՝ լու­սան­կա­րիչ, գե­ղան­կա­րիչ ՎԱ­ՀԱՆ ՔՈ­ՉԱ­ՐԸ: Թան­գա­րա­նի է վե­րած­վել տան հյու­րա­սե­նյա­կը: Տա­րած­քը փոքր է, ցու­ցան­մուշ­ներն այս­տեղ շատ չեն: Վա­հան Քո­չա­րը շա­րու­նա­կում էր կեր­տել հայ լու­սան­կար­չու­թյան պատ­մու­թյու­նը: Անդ­րա­նիկ Քո­չա­րի թո­ղած ժա­ռան­գու­թյու­նը ոչ միայն պահ­պա­նում էր, այլև հա­մալ­րում, գր­քեր կազ­մում: Սա­կայն լու­սան­կար­չի մե­ծա­գույն ե­րա­զան­քը՝ հայ լու­սան­կար­չու­թյան թան­գա­րա­նի գո­յու­թյու­նը, այդ­պես էլ ի­րա­կա­նու­թյուն չդար­ձավ։ Վա­հան Քո­չա­րը թան­գա­րա­նին էր նվի­րե­լու իր հոր հա­վա­քա­ծուն՝ 15 հա­զար նյութ (տպագր­ված լու­սան­կար­ներ, չտ­պագր­ված ժա­պա­վեն­ներ, թվայ­նաց­ված աշ­խա­տանք­ներ, տա­րաբ­նույթ ի­րեր), ո­րոն­ցից մոտ 200-ը՝ շր­ջա­նակ­ված: Վա­հան Քո­չա­րը չէր կորց­նում հույ­սը, որ դրանք մի օր ի­րենց տեղն ու դե­րը կու­նե­նան, դուրս կգան նկու­ղից, կպատ­մեն լու­սան­կար­չու­թյան պատ­մու­թյու­նը, կերկ­խո­սեն սե­րունդ­նե­րի հետ՝ վեր հա­նե­լով ա­նուն­ներ, ժա­մա­նա­կագ­րու­թյուն, դր­վագ­ներ, հա­վեր­ժա­ցած ակն­թարթ­ներ։ Չկարևոր­վեց, չգ­նա­հատ­վեց, գու­ցե ժա­մա­նակ ու մի­ջոց չկար։

Ան­վա­նի լու­սան­կար­չի հետ այս տար­վա գար­նանն եմ հան­դի­պել։ Ա­սում էր՝ այն­քան գործ կա ա­նե­լու... Վա­խե­նում էր, որ չի հասց­նի։ Նյու­թը անս­պառ էր, ժա­մա­նա­կը՝ սուղ։ Պա­տե­րազ­մա­կան այս օ­րե­րին տա­րած­վեց նրա մահ­վան բո­թը՝ հա­զար ափ­սո­սի տե­ղիք տա­լով։
Վա­հան Քո­չարն այլևս մեզ հետ չէ։
Նա կյան­քից հե­ռա­ցավ՝ թող­նե­լով մեզ իր պատ­մու­թյու­նը, ա­վանդն ու ժա­ռան­գու­թյու­նը։
Վա­հան Քո­չա­րի թոռ­նի­կը նրա ա­նունն ու­նի։ Վար­պե­տը կա­տա­կում էր՝ թան­գա­րա­նի տնօ­րե­նը թոռ­նիկս է՝ կրտ­սեր Վա­հան Քո­չա­րը։

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ